Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2012

Το πρώτο κοινωνικό μανιφέστο της Ευρώπης



Η πρώτη «ιδεώδης πολιτεία» της Ευρώπης έχει ελληνικό όνομα και ελληνικά τοπωνύμια. Ο αφηγητής που την περιγράφει έχει ελληνικό επώνυμο, μοιάζει φυσιογνωμικά στον Πλάτωνα, και διδάσκει τα Ελληνικά στους κατοίκους οι οποίοι είναι Έλληνες που ξέχασαν την καταγωγή τους. Γράφτηκε από τον Μόρο και τυπώθηκε το 1516 με την φροντίδα του Έρασμου.

Ο Μόρος έπλασε μία νέα λέξη για να ονοματίσει την πολιτεία του, την «Ουτοπία» (Utopia), και την χάρισε στο νέο ελληνικό και στο παγκόσμιο λεξιλόγιο (ου-τόπος = ο ανύπαρκτος τόπος ή κατ’ άλλη ανάγνωση, ο καλός τόπος).
Την νήσο Ουτοπία περιγράφει ο θαλασσοπόρος Ραφαήλ Ηythlodaye (αρχαία ελληνικά, ύθλος = ανόητη φλυαρία + δαίω = μοιράζω, Υθλόδαιος ( Μωρολόγος). Ο Υθλόδαιος σπούδασε κατ’ εξοχήν τα ελληνικά γιατί τον ενδιαφέρει η Φιλοσοφία, αφού «οι Λατίνοι δεν άφησαν τίποτε πολύτιμο αν εξαιρεθεί ο Σενέκας και ο Κικέρων». Οι κάτοικοι της Ουτοπίας είναι ιδιαίτερης ευφυΐας, και χωρίς να γνωρίζουν κανέναν από τους μεγάλους φιλοσόφους « έφθασαν στις ίδιες ανακαλύψεις με τους Έλληνες, στην Μουσική, στην Λογική, στην Αριθμητική και στην Γεωμετρία». Η σκέψη τους αγγίζει το επίπεδο των αρχαίων Ελλήνων αλλά δεν κατέληξαν όπως οι σύγχρονοί ( του) διανοητές « στον βάρβαρο σχολαστικισμό που διαστρέφει τη σκέψη της νεολαίας στις ανόητες σχολές της Ευρώπης.
« Όταν τους μιλήσαμε για την ελληνική γραμματεία (γιατί γνωρίζαμε ότι, με εξαίρεση την Ιστορία και την Ποίηση, η ρωμαϊκή δεν θα τους ενδιέφερε ),εντυπωσιαστήκαμε από το ζήλον τους να μάθουν τη γλώσσα (…) είμαι βέβαιος πως ήταν αποικία των Ελλήνων (…) τα τοπωνύμια και οι τίτλοι των αξιωματούχων τους έχουν Ελληνική ρίζα». Οι Ουτοπίτες εντυπωσιάστηκαν που άκουσαν ότι ο Χριστός «δίδαξε την κοινοκτημοσύνη» και κάποιες κοινότητες « την τηρούν μέχρι σήμερα». Στην Ουτοπία «κανείς δεν τιμωρείται για τη θρησκεία του» επιτρέπεται ο προσυλητισμός «ήρεμα, ευγενικά, χωρίς μομφές και βία» αλλά δεν επιτρέπεται η αθεΐα. Σπάνια εκλέγονται και γυναίκες ιερείς.
Η πολιτεία της Ουτοπίας βασίζεται στην οικονομική και κοινωνική ισότητα με δημοκρατία και καθολική ψηφοφορία ( ανδρών, γυναικών) για την εκλογή των αρχόντων. Οι νόμοι λίγοι και απλοί, δεν υπάρχουν δικηγόροι – ο Μόρος ήταν δικηγόρος και δικαστής. « Η ακμή και η παρακμή ενός κράτους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους δικαστές (…) όταν οι αποφάσεις κρίνονται από την φιλαργυρία ή τα προσωπικά συμφέροντα, η δικαιοσύνη καταλύεται ,συμπαρασύροντας στην πτώση της ολόκληρη την κοινωνία». Η παραβατικότητα είναι ζήτημα κοινωνικής μόρφωσης. «Φτιάχνετε στην αρχή κλέφτες και έπειτα τους τιμωρείτε»; Εκτός της ποινής, δίνουν κίνητρα για κοινωνική προσφορά.
Εργάζονται όλοι έξι ώρες την ημέρα, σύμφωνα με τις ανάγκες της πολιτείας. Οι πλούσιοι (σε άλλες χώρες) κάνουν κατάχρηση της εργασίας των φτωχών, κακοπληρώνοντάς τους, ενώ οι « επινοήσεις» αυτές γίνονται νόμοι. Διαπιστώνει ότι υπάρχει υπερβολική ματαιοδοξία στην εμφάνιση των ανθρώπων και μεγάλο κόστος διατροφής. Στην Ουτοπία φορούν ομοιόμορφα, καλαίσθητα και πρακτικά ρούχα. Το πολυτιμότερο μέταλλο είναι ο σίδηρος. Τα ουροδοχεία στα σπίτια και σε δημόσιους χώρους είναι από χρυσό και ασήμι, « που έχουν υπερτιμηθεί από ανοησία του ανθρώπου». Τα παιδιά παίζουν με μαργαριτάρια, διαμάντια και ρουμπίνια και τα πετούν άμα βαρεθούν. Οι Ουτοπίτες συντρώγουν σε μεγάλες αίθουσες και κάθε οικογένεια φροντίζει, εκ περιτροπής, την όλη διαδικασία. Δεν υπάρχουν επαίτες. Το διαζύγιο, η δημόσια υγεία και η ευθανασία (με την συγκατάθεση του πάσχοντος), είναι δεδομένα. Ο πόλεμος είναι κάτι κτηνώδες, ίσως αναπόφευκτος, ποτέ όμως άξιος να υμνείται.
Στην κοινοπολιτεία της Ουτοπίας – έγραφε ο Μόρος – υπάρχουν κάποια στοιχεία, που θάθελα να δω στην δική μας κοινωνία, αλλά δεν περιμένω να συμβούν. Στη φυλακή του, έγραψε έναν « σωκρατικό» διάλογο για να αποδείξει «ότι δεν ήταν ο πιο άτυχος ούτε ο πιο φυλακισμένος, απ’ όλους τους ανθρώπους στον κόσμο». Ονομάστηκε στην εποχή του « άνθρωπος για όλες τις εποχές».

πηγη:http://katapliopsifion.wordpress.com/manifesto/